Emanuel Fränkel, urodzony 14 listopada 1842 roku w Prudniku, to postać, która wywarła znaczący wpływ na rozwój przemysłu w swoim regionie. Jego życie zakończyło się 11 września 1920 roku, również w Prudniku.
Był niemieckim przemysłowcem o żydowskich korzeniach, który słynie nie tylko z osiągnięć w dziedzinie gospodarki, ale także z działalności filantropijnej, która miała na celu wspieranie lokalnych społeczności.
Życiorys
Emanuel Fränkel był przedstawicielem rodziny żydowskiej, z ojcem Samuelem Fränklem, który był przedsiębiorcą i założył tkalnię lnu oraz adamaszku, znaną jako „Frotex” w Prudniku. Jego matką była Ester Polke, a Emanuel miał aż trzynaścioro rodzeństwa.
W 1869 roku po odbyciu kursów za granicą w dziedzinie bielenia i wykańczania tkanin, przystąpił do rodzinnego przedsiębiorstwa Die Offene Handelsgesellschaft S. Fränkel jako współudziałowiec. W zakładzie tym funkcjonowały trzy zespoły robocze. Do pierwszej grupy należeli Josef Pinkus oraz Albert Fränkel, druga składała się z Abrahama Fränkla, natomiast w trzeciej znajdował się Emanuel wspólnie z Hermannem Fränklem. Jeśli ktoś z nich przechodził na emeryturę lub umierał, jego miejsce zajmował inny członek rodziny, a jego udziały wzrastały proporcjonalnie do długości pracy w firmie.
10 stycznia 1870 roku ożenił się ze swoją siostrzenicą, Emmą Deutsch (1850–1922). Para doczekała się czwórki dzieci: Paula (1872–1931), Elise (1874–1927), Heleny (1875–1952) oraz Ernsta (1879–1955). W 1874 roku nabył bielarnię w Podlesiu w imieniu swojej firmy.
Wraz z Josefem Pinkusem zainwestował w witraże, które zdobią synagogę w Prudniku. W 1905 roku przekazał 9000 marek na budowę pomnika cesarza Wilhelma I, który stanął na prudnickim Victoriaplatz (obecnie plac Szarych Szeregów). Dodatkowo sfinansował ogrodzenie wokół pomnika. W 1906 roku Emanuel, Josef Pinkus oraz Albert Fränkel podarowali 200 000 marek na budowę Łaźni Miejskiej.
Emanuel Fränkel i Josef Pinkus byli również odpowiedzialni za wzniesienie willi przy ul. Piastowskiej 26, w której obecnie mieści się Zespół Szkół Medycznych. Później został właścicielem innej willi znajdującej się niedaleko Parku Miejskiego, przy ulicy Parkowej 2. Był jednym z założycieli prudnickiej sekcji Morawsko-Śląskiego Sudeckiego Towarzystwa Górskiego oraz zdobył tytuł radcy handlowego. Po śmierci brata Alberta objął funkcję niepłatnego radcy miejskiego, którą pełnił aż do swojej śmierci w 1920 roku.
Na mocy jego testamentu, klasztor bonifratrów w Prudniku otrzymał 5000 marek. Środki te miały być przeznaczone na lokatę, której odsetki miały służyć do opieki nad chorymi. Emanuel zapisał także 2000 marek na fundusz, z którego odsetki miały wspierać po równo szpitale dla kobiet i mężczyzn. Sierociniec św. Anny uzyskał 1000 marek, a zgodnie z jego wolą, odsetki tych funduszy miało otrzymywać „najlepsze” dziecko.Prudnickiemu gimnazjum przekazał 3000 marek przeznaczonych dla „trzech biednych, ale pilnych i godnych uczniów”. Dalsze 24 000 marek pozostawił dla gminy Prudnik, z czego 2000 miało trafić do najbiedniejszych mieszkańców zaraz po jego śmierci, aby każdy z nich mógł otrzymać przynajmniej 20 marek.
W ramach kolejnych 2000 marek utworzona została Fundacja dla biednych im. Emanuela Fränkla (Emanuel Fränkel’schen Armenstiftung), a z jej funduszy coroczne odsetki miały być przekazywane „najlepszemu” biednemu mieszkańcowi, wskazanym przez magistrat. Oprócz tego, dla kwoty 500 marek zapewniano węgiel i drewno, a pozostałe środki były dzielone pomiędzy innych „wybranych” biednych, tak aby każdy z nich mógł otrzymać minimum 20 marek. Emanuel Fränkel spoczywa na cmentarzu żydowskim w Prudniku. Na jego cześć ulica Parkowa została nazwana Emanuel-Fränkel-Promenade.
Przypisy
- Zakłady Tkackie „Fränkel” w Prudniku [online], szukajwarchiwach.gov.pl [dostęp 24.02.2023 r.]
- MaciejM. Dobrzański MaciejM., Gdzie są pochowani prudniccy fabrykanci? [online], Prudnik24, 09.01.2022 r. [dostęp 25.02.2023 r.]
- MarcinM. Domino MarcinM., Firma S.Fränkel – czyli jak powstała fabryka włókiennicza w Prudniku – cz. I [online], Prudnik24, 28.11.2021 r. [dostęp 25.02.2023 r.]
- MaciejM. Dobrzański MaciejM., Willa kilku pokoleń fabrykantów. Jakie tajemnice kryje siedziba „Medyka”? [online], Prudnik24, 17.04.2021 r. [dostęp 24.02.2023 r.]
- MarcinM. Domino MarcinM., „Jak zmieniał się Prudnik z inicjatywy rodzin Fränkel i Pinkus” – cz. 2 [online], Prudnik24, 31.01.2015 r. [dostęp 24.02.2023 r.]
- Kasza 2020 ↓, s. 350.
- Kasza 2020 ↓, s. 121.
- Witkowska 2015 ↓, s. 89.
- Witkowska 2015 ↓, s. 21.
- Witkowska 2015 ↓, s. 24.
- Witkowska 2015 ↓, s. 69.
- Witkowska 2015 ↓, s. 72.
- Witkowska 2015 ↓, s. 76.
- Witkowska 2015 ↓, s. 77.
- Witkowska 2015 ↓, s. 78.
- Witkowska 2015 ↓, s. 79.
- Witkowska 2015 ↓, s. 80.
- Witkowska 2015 ↓, s. 423.
Pozostali ludzie w kategorii "Przedsiębiorczość i ekonomia":
Witold Rygorowicz | Łukasz Gadowski | Hermann Fränkel | Hans Pinkus | Albert Fränkel (fabrykant) | Max Pinkus | Kurt FränkelOceń: Emanuel Fränkel