Kapliczna Góra

---

Nazwa

Góra, którą znamy dzisiaj, ma swoje korzenie w pierwotnej niemieckiej nazwie – Kappelsberge, oznaczającej Górę Kappela. Te miana wywodzą się od nazwiska osoby, która była właścicielem tych terenów w przeszłości.

Wkrótce potem wzgórze zaczęto nazywać Kapellenberg, co odnosiło się do murowanej kaplicy, zbudowanej na jego szczycie w XVIII wieku. Dziś znana jako Kapliczna Góra, nazwa ta jest wiernym tłumaczeniem jej niemieckiego odpowiednika. Istniejące historyczne pozostałości i konteksty nazewnictwa pokazują, jak bogata jest ta historia.

Względem wydarzeń po II wojnie światowej, to wzniesienie często nazywano także Świętoszką. Miejscowi, mając w pamięci resztki sanktuarium, zwykle określają je jako „zburzony klasztorek” lub „stary klasztorek”, co dodatkowo podkreśla związek góry z lokalną kulturą i historią.

Geografia

Kapliczna Góra to niewielkie, ale widoczne wzgórze, zlokalizowane w północno-wschodniej części Gór Opawskich, na ich północnej krawędzi. Znajduje się w obrębie Parku Krajobrazowego Góry Opawskie, w odległości około 2,5 km na południowy zachód od centrum Prudnika.

Wzgórze ma kształt kopulasty i jest pierwszym wzniesieniem w Gór Opawskich, które można zauważyć z kierunku Prudnika. Wznosi się ono w końcowej części bocznego grzbietu, który oddziela się od głównego pasma Gór Opawskich w stronę północną. Charakteryzuje się regularnym ukształtowaniem oraz łagodnymi zboczami, z wyraźnie mniej wyrazistym i płaskim szczytem.

Od strony zachodniej oraz północno-zachodniej, wzgórze jest wyraźnie oddzielone doliną nieoznakowanego dopływu rzeki Prudnik. Jego budowa składa się ze skał osadowych, które mają pochodzenie morskie,z dominacją piaskowców oraz szarogłazów. Zbocza wzgórza pokrywa cienka warstwa młodszych osadów, które powstały w następstwie zlodowaceń plejstoceńskich.

Większość powierzchni wzgórza, w tym okolice samego szczytu, porasta las. Północno-wschodnia część zbocza, charakteryzująca się wysokością poniżej 280 m, jest zajęta przez pola i łąki, które wchodzą w skład Lipna. Na szczyt prowadzi leśna ścieżka, usytuowana na północnym zboczu.

U podnóża wzgórza, od strony północno-wschodniej, znajduje się miasto Prudnik. Dzięki swojemu położeniu i charakterystycznemu kształtowi, Kapliczna Góra jest rozpoznawalna w okolicy, stanowiąc ciekawe miejsce zarówno dla turystów, jak i mieszkańców regionu.

Historia

Pierwsze dowody na stałe osadnictwo ludzi na Kaplicznej Górze datują się na 1729 rok, kiedy to Adam Rupprich, mieszkaniec Prudnika, po odbyciu pielgrzymki do Rzymu, postanowił zostać pustelnikiem. Wstępując do III Zakonu św. Franciszka w tamtejszej bazylice świętych Kosmy i Damiana, Rupprich wrócił do Prudnika z zamiarem życia na odludziu. Wybrał oddalone od miejskich zabudowań, leśne urokliwe miejsce na Kaplicznej Górze, które było własnością Hoffmanna, właściciela Lipna. Hoffmann zgodził się na osiedlenie Ruppricha, a ten otrzymał wsparcie od lokalnego rodu Weidingerów.

Za pośrednictwem cesarskiego pocztmistrza Sigismunda Weidingera oraz pisarza zbożowego Friedricha Weidingera, katolicki magistrat zezwolił na wykorzystanie drewna z opuszczonego kościoła parafialnego do budowy pustelni. Po jedenastu latach spędzonych samotnie na Kaplicznej Górze, Rupprich postanowił przyjąć współtowarzysza – Jakoba Fistela, gdyż jego pustelnia została okradziona podczas nieobecności. W 1743 roku rajca miejski, Paul Ernst Weidinger sen., zadeklarował 500 guldenów na ich utrzymanie, co pozwoliło im odprawiać przynajmniej jedną mszę ofiarną w miesiącu.

W tym celu powstała drewniana kaplica, którą poświęcił arcykapłan Georg Vietz. Historyczne nabożeństwo na Kaplicznej Górze odprawiono w czerwcu 1744 roku. Wkrótce potem do Ruppricha i Fistela dołączył trzeci pustelnik, Fidelis, a nadzór nad pustelnią sprawował duchowny świecki Smiskal. Adam Rupprich zmarł w 1749 roku podczas podróży do Rzymu.

Z inicjatywy Paula Ernsta Weidingera sen., 10 czerwca 1750 roku położono kamień węgielny pod nową kaplicę, której budowę zakończono we wrześniu 1751. Po śmierci Weidingera, jego syn Paul Ernst Weidinger jun. dokończył projekt. Kapucyni z klasztoru w Prudniku przejęli inspektorat nad Kapliczną Górą, a według przepisów urzędu duchownego, na wzgórzu mógł mieszkać jedynie jeden kapucyn jako inspektor. Wśród pierwszych pustelników pod opieką kapucynów znaleźli się Fidelis, Jacobonus z Czech oraz Othmar. Miejsce to szybko stało się centrem religijnym dla wiernych z okolicznych miejscowości.

W 1753 roku wzniesiono nową, murowaną pustelnię, tworząc Sanktuarium Matki Bożej Bolesnej, które szybko przyciągnęło wiernych zarówno z Prus, jak i Austrii. Sukcesywnie, 28 lutego 1779 roku, podczas ostrzału Prudnika w trakcie wojny o sukcesję bawarską, na Kaplicznej Górze stacjonował austriacki batalion oraz pułk dragonów z działami. W sierpniu tego samego roku wzgórze odwiedził cesarz Józef II. Po sekularyzacji zakonów w 1818 roku powstał tu zakład poprawczy dla duchownych, a Renate Fipper z domu Müller sprzedała instytutowi duży ogród, planując budowę letniego domu z galerią, jednak plany nie zostały zrealizowane.

Ostatni śląski kapucyn, Bonawentura Menzel, w 1843 roku utworzył cmentarz dla mieszkańców Kaplicznej Góry, a jego następca, Karl Spöttel, wzniósł w 1862 roku nowy, większy dom dla księży. Franciszkanin Pius Bock w latach 1888–1892 wybudował na północnym i wschodnim zboczu góry 14 stacji drogi krzyżowej oraz „grotę lurdzką”. W 1893 roku wzniesiono ceglaną wieżę ciśnień z herbem Prudnika, a na szczycie umieszczono budynek wodociągowy z potężnym zbiornikiem.

Na początku XX wieku przeprowadzono gruntowne prace rewitalizacyjne w kościele, domu dla księży oraz na drodze krzyżowej. W czasie walk o Prudnik wiosną 1945 roku, na Kaplicznej Górze stacjonowały wojska Wehrmachtu, które broniły się przed atakami Armii Czerwonej. Niestety, sanktuarium zostało poważnie uszkodzone w wyniku ostrzałów artyleryjskich. W okresie PRL-u wiele pozostałych zabudowań zostało zniszczonych, a na początku lat 90. ostatnia kapliczka została przewrócona.

W końcu XX wieku na szczyt wzgórza zwieziono gruz oraz ziemię, efektywnie podwyższając jego wysokość i zasypując fragmenty ruin klasztoru.

Turystyka

Wspaniałą atrakcją Kaplicznej Góry jest grupa starych drzew, które znajdują się w pobliskim sąsiedztwie pierwszych zabudowań Prudnika. Wzniesienie to, obfitujące w historię, kryje w sobie resztki dawnych budowli oraz kapliczek. Ruiny pustelni, sanktuarium i miejsca odosobnienia księży stają się istotnym punktem zainteresowania dla turystów odwiedzających Prudnik i jego okolice. Dzięki inicjatywie dominikanina Edwarda Olecha oraz ks. Zygmunta Nabzdyka, w 1992 roku na szczycie Kaplicznej Góry wzniesiono pamiątkowy krzyż, który jest ozdobiony tablicą, przedstawiającą historię tego sanktuarium.

Szlaki turystyczne

W okolicach Kaplicznej Góry znajduje się szlak turystyczny, który cieszy się dużym zainteresowaniem wśród miłośników natury. Szlak Historyczny Lasów Królewskiego Miasta Prudnik o długości 17,5 km przebiega przez malownicze tereny, łącząc szereg atrakcji: Park Miejski w Prudniku, znane z wiekowych dębów oraz Kapliczną Górę, a następnie prowadzi do Kobylicy i Dębowca, aż po rozdroże pod Trzebiną. Na trasie można również zobaczyć sanktuarium św. Józefa oraz Kozia Góra, co czyni wędrówkę niezwykle bogatą i pełną wrażeń.

---

Oceń: Kapliczna Góra

---