Kozia Góra (Góry Opawskie)

---

Nazwa

Nazwa szczytu ma swoje korzenie w historii regionu, gdzie mieszkańcy okolic wykorzystywali wzgórze do wypasu kóz. W czasach, gdy dominowali Niemcy, miejsce to nosiło nazwę Ziegen Berg. Dodatkowo, według dawnych map, termin Ziegen Berg odnosił się do pobliskiej wyniosłości terenu (o wysokości 323 m n.p.m.), która znajduje się około kilometra na zachód od Koziej Góry.

Po zakończeniu II wojny światowej w obiegu funkcjonowały polskie nazwy Klasztorne Wzgórze oraz Klasztorna Góra. Niestety, obie te nazwy nie przyjęły się wśród lokalnych mieszkańców. Niezbyt trafnie stosowano je z uwagi na to, że bywały mylone z sąsiednią Kapliczną Górą.

Warto wspomnieć, że nomenklatura Koziej Góry zyskała na popularności dopiero w 1994 roku, w dużej mierze dzięki przewodnikowi Markowi Sitce, który odkrył na starych mapach niemiecką nazwę wzniesienia.

Geografia

Wzgórze, które nazywamy Kozia Góra, znajduje się w północno-wschodniej części Gór Opawskich, stanowiących część Parku Krajobrazowego Góry Opawskie. Od centrum Prudnika dzieli je zaledwie około 3 km w kierunku południowo-zachodnim. To niewielkie wzniesienie ma charakterystyczny kopulasty kształt oraz regularne ukształtowanie terenu. Wznosi się na końcowym odcinku wyjątkowego grzbietu, który odchodzi od głównego pasma Gór Opawskich ku północno-wschodniej stronie, będąc przedłużeniem wschodniego grzbietu Okopowej.

To wzniesienie charakteryzuje się łagodnymi zboczami, które zdobione są subtelnymi skarpami. Wzgórze wyraźnie wyróżnia się w terenie dzięki otaczającym go dolinom, które są bezimiennymi dopływami rzeki Prudnik. Warto zaznaczyć, że wzniesienie składa się głównie z osadowych skał pochodzenia morskiego, takich jak piaskowce i szarogłazy. Na zboczach można zauważyć niewielką warstwę młodszych osadów, które pochodzą z czasów zlodowaceń plejstoceńskich.

Większość powierzchni Koziej Góry, włącznie z jej szczytem, porośnięta jest gęstymi krzakami oraz zaroślami, które nadają temu miejscu naturalny urok. Na wschodnim stoku, poniżej szczytu, w Lesie Prudnickim, znajduje się znane sanktuarium św. Józefa. Natomiast na północno-wschodnim podnóżu wzniesienia położone jest miasto Prudnik. Dzięki swojemu położeniu, charakterystycznemu kształtowi oraz wieży widokowej, Kozia Góra stanowi łatwo rozpoznawalny punkt orientacyjny w okolicy.

Wzdłuż zboczy znajdują się liczne ścieżki i drogi, a na szczyt wiedzie niewielka alejka, co czyni to miejsce dostępnym dla turystów pragnących podziwiać piękne widoki na otaczającą przyrodę.

Historia

Już od XVIII wieku Kozia Góra była pozbawiona lasów, z racji skalistej ziemi nie nadawała się do uprawy. Teren ten, obejmujący łąki i pola, stanowił integralną część folwarku Lipno. Na północno-zachodnich stokach wzniesienia, na wysokości około 290 m n.p.m., znajduje się głęboki jar, który jest porośnięty gęstą roślinnością zaroślowa; skarpy jaru pokryte są natomiast drzewami. Przed II wojną światową mieszkańcy Prudnika nazywali to miejsce „Doliną Mordu”, co łączy się z legendą o kupcu, który zginął w tym miejscu w wyniku ataku zbójców. Zgodnie z opowieścią, zbójcy zalali mu usta wrzącą smołą, co doprowadziło ich do obłędu.

W marcu 1852 roku do Prudnika dotarł zakonnik Lothar, który realizował propozycję biskupa wrocławskiego, kardynała Diepenbrocka, dotyczącą powołania konwentu zakonnego alkantarzystów. Poszukiwał on spokojnego i ustronnego miejsca. Alkantarzyści, otrzymując w darze od mistrza rzeźnickiego, radnego Franciszka Schneidera, działkę o powierzchni 12 morgów na wschodnich stokach Koziej Góry, rozpoczęli budowę klasztoru, która zakończyła się 22 lipca 1852 roku. Poświęcenie klasztoru z kaplicą miało miejsce 9 sierpnia 1852 roku.

Niestety, współpraca alkantarzystów z nowym biskupem, Heinrichem Försterem, nie układała się pomyślnie. W wyniku konfliktu, na mocy decyzji biskupa Förstera, zakonnicy opuścili klasztor w lutym 1855 roku. W 1863 klasztor oraz kaplicę przejęli franciszkanie.

Podczas PRL-u obszar Koziej Góry stał się własnością wojska. Do momentu likwidacji jednostek Wojska Polskiego w Prudniku, na tym terenie funkcjonował poligon garnizonowy, w którym znajdowało się ćwiczebne miasteczko „Jedlicze”, wykorzystywane do szkolenia żołnierzy w terenie zabudowanym. Wzgórze nosiło nazwę „Wzgórze 108”. Obiekt szkoleniowy był bogato wyposażony w sprzęt do nauki wojskowej, a wokół szczytu Koziej Góry odnajdziemy do dziś ślady okopów i ruiny budynków treningowych. Na początku lat 90. XX wieku w obrębie drogi prowadzącej do klasztoru franciszkanów znajdował się korpus radzieckiego czołgu T-34 oraz gąsienicowy pojazd z demontowanymi działami.

W roku 1956 potwierdzono obecność kłokoczki południowej na Koziej Górze. Po zakończeniu działalności wojskowej w Prudniku, obszar dawnych ćwiczeń wojskowych został przekształcony w tereny cywilne. Obszary wokół wzniesienia zaczęły zarastać lasem, głównie tworząc pożądane przez ekosystem pionierskie lasy z przewagą brzóz. Szczyty i zbocza również zostały wyrównane i przekształcone w szlaki turystyczne.

Ochrona przyrody

Wzgórze Kozia Góra, będące częścią Parku Krajobrazowego Góry Opawskie, odgrywa ważną rolę w ochronie lokalnej przyrody. Na północno-wschodnich stokach niniejszego wzniesienia planowane jest utworzenie zespołu przyrodniczo-krajobrazowego pod nazwą „Prudnik Las”. Zgodnie z dokumentacją zawartą w programie ochrony przyrody dla Nadleśnictwa Prudnik, ten obszar wyróżnia się niezwykłą mozaiką krajobrazową, gdzie dominują tereny nieużytków oraz zadrzewienia.

Całkowita powierzchnia tego miejsca wynosi 11,40 ha, co czyni je znaczącym przykładem różnorodności środowiskowej. Obszar ten notuje bardzo wysokie walory fizjonomiczne i stanowi istotny element kulturowy regionu, co podkreśla jego wartość przyrodniczą i estetyczną.

Turystyka

Kozia Góra, położona w malowniczym rejonie Prudnika, stała się obecnie jednym z ulubionych miejsc rekreacyjnych dla mieszkańców oraz turystów. Wzrost zainteresowania okolicznymi atrakcjami przyczynił się do rozwoju infrastruktury turystycznej. W tym celu powstają nowe tereny rekreacyjne, a dla wygody odwiedzających zbudowane zostały sanitariaty oraz trasa pieszo-rowerowa, która prowadzi na szczyt.

Głównym celem wizyt na Koziej Górze jest zazwyczaj sanktuarium św. Józefa, usytuowane na wschodnim stoku wzgórza. Miejsce to odgrywa niezwykle ważną rolę w pielgrzymkach, a także upamiętnia internowanie prymasa Polski, Stefana Wyszyńskiego, które miało miejsce w latach 1954–1955. Dnia 26 maja 2001 roku, w ramach pogodnych obchodów Roku Stefana Kardynała Wyszyńskiego, na szczycie Koziej Góry postawiono monumentalny „Zielony Krzyż Nadziei”, który, mierząc 10 metrów wysokości, stał się największym krzyżem w Prudniku oraz okolicy. W czasie jego budowy wmurowano kamień z ogrodu Oliwnego, przywieziony z Ziemi Świętej przez Antoniego Dudka.

Obok „Zielonego Krzyża Nadziei” znajduje się drewniana wieża widokowa, otwarta dla turystów przez cały rok. Oddana do użytku w 2009 roku, ma wysokość 15 metrów, a górny taras widokowy usytuowany jest na wysokości 11 metrów. Z tego miejsca można podziwiać urok Góry Opawskiej, w tym masyw Biskupiej Kopy oraz Srebrnej Kopy, a przy sprzyjających warunkach atmosferycznych także Górę Świętej Anny. Wokół wieży rozmieszczone są stoliki z ławkami, co sprzyja relaksowi.

Na szczyt Koziej Góry prowadzi „Alejka Wilka z Gubbio”, stworzona z inspiracji Antoniego Dudka, byli gwardian klasztoru franciszkanów. Na trasie tej umieszczono tablice, które ilustrują historię wilka z Gubbio, zaprezentowaną w Kwiatkach św. Franciszka. Rysunki znajdujące się na tablicach zrealizowały dzieci z lokalnych szkół.

15 czerwca 2023 roku, na głazach znajdujących się na Koziej Górze, odsłonięto tablice upamiętniające tragiczne wydarzenia, jak zbrodnię katyńską oraz katastrofę smoleńską.

Szlaki turystyczne

W rejonie Koziej Góry znajduje się wiele szlaków turystycznych, które są doskonałym sposobem na aktywne spędzanie czasu:

• Główny Szlak Sudecki im. Mieczysława Orłowicza (440 km): Prudnik – Świeradów-Zdrój,
• Szlak Historyczny Lasów Królewskiego Miasta Prudnik (17,5 km): Park Miejski w Prudniku – stare dęby w Prudniku – Kapliczna Góra – Kobylica – Dębowiec – rozdroże pod Trzebiną – sanktuarium św. Józefa – Kozia Góra – Prudnik–Lipy – Park Miejski w Prudniku,
• Ścieżka spacerowa „Od Jana Pawła II do Stefana Wyszyńskiego” (5,3 km): kościół Miłosierdzia Bożego w Prudniku – Czyżykowa Góra – sanktuarium św. Józefa,
• Ścieżka dydaktyczna „Las Prudnicki” (7 km): ul. Dąbrowskiego w Prudniku – stare dęby w Prudniku – Kobylica – sanktuarium św. Józefa – ul. Dąbrowskiego w Prudniku.

Szlaki rowerowe

Kozia Góra to również raj dla rowerzystów. W okolicy przebiegają następujące trasy rowerowe:

• Turystyczna trasa rowerowa Gór Opawskich (40 km): Prudnik – sanktuarium św. Józefa – Chocim – Dębowiec – Wieszczyna – Pokrzywna – Jarnołtówek – Konradów – Głuchołazy – Gierałcice – Biskupów – Burgrabice – Sławniowice,
• Wokół Lasu Prudnickiego – Pętla II (13,5 km): Prudnik – sanktuarium św. Józefa – rozdroże pod Trzebiną – Dębowiec – Prudnik,
• Śladami Kardynała Stefana Wyszyńskiego (3 km): Park Miejski w Prudniku – Prudnik–Lipy – sanktuarium św. Józefa.

Szlaki konne

Miłośnicy jazdy konnej również znajdą coś dla siebie, ponieważ w pobliżu Koziej Góry wyznaczony został jeden szlak konny:

• (11 km): prowadzi przez Las Prudnicki między Kozią Górą a Moszczanką.

---

Oceń: Kozia Góra (Góry Opawskie)

---