Ratusz w Prudniku

---

Historia

W Prudniku historia ratusza jest niezwykła i sięga XIII lub XIV wieku, kiedy to wybudowano pierwszy budynek, prawdopodobnie wykonany z drewna. Niestety, w 1627 roku został on zniszczony w wyniku pożaru, który wywołali Szwedzi. W kolejnych latach powstał nowy, barokowy ratusz, który nieprzerwanie doświadczał zniszczeń w latach 1650, 1653, 1735 i 1779.

W 1642 roku pożar wybuchł, gdy Szwedzi wkroczyli z Opola do Prudnika, uniemożliwiając zniszczenie miasta dzięki skutecznym negocjacjom. Mimo że miasto zostało ocalone, wieża ratuszowa doznała uszkodzeń wymagających remontu, który przeprowadzono w 1653 roku. Remont ten jednak nie okazał się trwały, a kolejne prace przeprowadzono w sierpniu 1690, zgodnie z planem Martina Doleczcka ze Strzelec Opolskich.

Opis ratusza z 1725 roku wskazuje, że na piętrze odbywały się posiedzenia Rady Miejskiej, podczas gdy w piwnicach znajdowały się ławki mięsne. W wyniku austriackiego ostrzału 28 lutego 1779, w czasie wojny o sukcesję bawarską, ratusz został ponownie strawiony przez ogień, tym razem w tym pożarze ucierpiały zegar oraz wieża, która niedawno przeszła renowację. Niestety, brak opadów atmosferycznych w ciągu dwóch miesięcy, oraz minimalne opady śniegu, spowodowały niewystarczającą ilość wody do gaszenia pożaru.

Po zniszczeniach rozpoczęto odbudowę ratusza od podstaw według projektów architekta Thomasa ze Świdnicy, a prace zakończono w październiku 1782 roku. Dnia 20 sierpnia 1788 ratusz ten gościł króla pruskiego Fryderyka Wilhelma II.

W latach 1840–1842 budynek został podwyższony o półtora kondygnacji, pokryty cynkową blachą oraz wyposażony w marmurowe schody. Utworzono drugie piętro, które zajmował sąd, oraz dodano attykę, co kosztowało około 7000 talarów. W dniu 18 września 1842 roku, podczas uroczystości, na wieży umieszczono gałkę, flagę oraz koronę, a krzyż na gałce decydował o kierunkach świata. W latach 1855-1859 przeprowadzono remont wewnętrzny tego budynku. W 1856 roku podwyższono wieżę o jedno piętro, dodając jej wygięty dach oraz wykonując prace ciesielskie przez mistrzów Carla i Friedricha Zeißnerów, podczas gdy prace kotlarskie zrealizował kotlarz Hammetter. Na szczycie gałki umieszczono różne dokumenty oraz wizerunek wieży z lat 1779–1856.

Realizacja planowanej przebudowy została wstrzymana przez wybuch I wojny światowej. W latach 1929–1945 w dwóch salach ratusza mieściło się muzeum miejskie. Ratusz nie ucierpiał w wyniku bombardowań przeprowadzonych przez radzieckie lotnictwo w 1945 roku. Na przełomie maja i czerwca 1945 roku, grupa Czechów, która przybyła do Prudnika, wywiesiła flagę czechosłowacką, ogłaszając przyłączenie Prudnika do Czechosłowacji, jednak zostali szybko usunięci przez polskich żołnierzy.

Do lat 60. XX wieku zewnętrzna powierzchnia ratusza była porośnięta bluszczem. W trakcie prac konserwacyjnych 24 marca 2000 roku odnaleziono metalową kapsułę w kuli na iglicy wieży, która zawierała dokumenty z 1842 roku dotyczące remontu wieży, listę fundatorów oraz ówczesne władze miasta, a także lokalną gazetę, kilka monet oraz kawałek ptasiej kości. Te znaleziska zostały przekazane do Muzeum Ziemi Prudnickiej, a w iglicy umieszczono kopie dokumentów oraz nową kapsułę z współczesnymi materiałami, w tym egzemplarzem gazety oraz filmem dokumentującym miasto i obrady Rady Miejskiej z 2000 roku.

W 2004 roku, prudnicki ratusz zdobył wyróżnienie w ogólnopolskim konkursie „Zabytek Zadbany” organizowanym przez Narodowy Instytut Dziedzictwa.

Architektura

Ratusz w Prudniku to imponująca konstrukcja, która składa się z trzech pięter oraz poddasza, a ponadto jest częściowo podpiwniczony. Dominującym elementem północnej strony budynku jest klasycystyczna wieża, która wyróżnia się swoim wieloczłonowym kształtem, zwieńczona eleganckim hełmem oraz iglicą. Cała wieża osiąga wysokość 63 metrów, co czyni ją charakterystycznym punktem w krajobrazie miasta. W obrębie ratusza znajduje się ważne instytucje publiczne takie jak Urząd Stanu Cywilnego, Gminny Zarząd Oświaty i Wychowania oraz Biuro Euroregionu Pradziad.

Interesującym detalem architektonicznym jest marmurowa tablica, która została umieszczona tuż nad drzwiami wieży ratusza. Tablica ta upamiętnia odbudowę miasta, dokonanej przez króla Fryderyka II. Wpisany w niej niemiecki tekst głosi: „Królewskie miasto Prudnik na Górnym Śląsku, chwalebne i czcigodne, sławne dzięki handlowi, zostało obrócone w popiół i zniszczone 28 lutego 1779 roku w wyniku wściekłej napaści wroga. Spalony został także stary ratusz. Pod hojną opieką wielkiego, dostojnego, niezwyciężonego króla Prus, Fryderyka II, wyrozumiałego i litościwego, szczęśliwego ojca narodu, miasto odzyskało widoczny teraz blask i powstało szczęśliwie od nowa wraz z wieżą w roku Pańskim 1782.”

W bezpośrednim sąsiedztwie ratusza znajduje się również fontanna z 1696 roku, jak również figura św. Jana Nepomucena, datowana na rok 1733, które wspólnie tworzą malowniczy krajobraz wokół tego zabytkowego obiektu.

Nawiązania i odniesienia w kulturze

Ratusz, który można opisać jako „podziurawiony granatami”, stanowi istotny element architektoniczny w sercu Rynku Prudnika. Został on uwieczniony w literaturze, w powieści Lato umarłych snów, autorstwa niemieckiego pisarza Harry’ego Thürka.

W dziele tym artysta przedstawia złożoną sytuację Niemców w Prudniku zaraz po zakończeniu II wojny światowej, używając ratusza jako symbolu trudnych czasów oraz przemiany, które miały miejsce w tym regionie.

---

Oceń: Ratusz w Prudniku

---