Rynek w Prudniku

Ulice i place

Rynek w Prudniku to ważny punkt na mapie miasta, znajdujący się w sercu Prudnika i pełniący rolę głównego placu Starego Miasta. Ten miejski rynek został wytyczony na prostokątnym planie, co miało miejsce w czasach, gdy miasto zyskało swoje pierwsze prawa miejskie.

W samym centrum tego placu znajduje się ratusz, który jest nie tylko symbolem lokalnej administracji, ale także istotnym elementem architektonicznym, który przyciąga uwagę mieszkańców oraz turystów.

Historia

W trakcie projektowania prudnickiego placu wykorzystano flamandzką jednostkę miary, nazywaną „sznurem flamandzkim”. Powierzchnia, którą przypisano rynkowi, wynosiła 2 × 1 sznura, co odpowiada 3 wężyskom, czyli 1 morgowi (20 × 15 prętów). Pierwsza wzmianka o nazwie Rynku pojawiła się w dokumencie datowanym na 1481 rok. W sercu placu zbudowano drewniany ratusz, który stał się centralnym punktem życia miejskiego. Kramarze zajmowali lokale po zachodniej stronie ratusza. W 1570 roku Rada Miejska w Prudniku podjęła decyzję o budowie murowanego domu kramarzy w Rynku.

Na Rynku znajduje się także Kolumna Maryjna, która została postawiona w 1694 roku. Inspiracją dla jej powstania była kolumna na Marienplatz w Monachium. Dwa lata później, w 1696 roku, wzniesiono Fontannę Habsburgów – najstarszą fontannę na Śląsku Opolskim. W 1733 roku w południowo-wschodnim narożu Rynku ustawiono figurę św. Jana Nepomucena. W grudniu 1756 roku, podczas III wojny śląskiej, na Rynku powieszono za dezercję polskiego szlachcica Mateusza Kutkowskiego.

Rok 1769 to czas, kiedy w Rynku zbudowano kamienicę Weidingera, która przetrwała do dzisiejszych dni. 28 lutego 1779 roku, w czasie wojny o sukcesję bawarską, Prudnik padł ofiarą ataku artyleryjskiego ze strony Austriaków, co spaliło niemal całe miasto, w tym zabudowę rynkową oraz ratusz. Odbudowę obiektów rynkowych zrealizowano przy wsparciu finansowym króla Fryderyka II. 20 sierpnia 1788 roku, podczas wizyty króla pruskiego Fryderyka Wilhelma II, ratusz stał się miejscem zakwaterowania monarchy oraz jego syna Fryderyka Wilhelma III, którzy uczestniczyli w balu na cześć ich wizyty.

W 1810 roku Rynek wzbogacił się o cztery olejowe latarnie. W latach 1819–1870 w kamienicy przy Rynku 13 działała komora celna, a Samuel Fränkel otworzył swój sklep w kamienicy w południowej części zachodniej pierzei Rynku po przybyciu do Prudnika w 1827 roku. W 1840 roku nadano nazwę Markt 30 ulicom i placom w mieście. Później funkcjonowała nazwa Ring. Z planu katastralnego z połowy XIX wieku wynika, że blok śródrynkowy składał się z 11 budynków: pięciu od strony północnej, pięciu od strony południowej oraz jednego przylegającego do ratusza.

W 1856 roku zniszczone kamienice rynkowe przeszły remont. W 1862 roku wschodnia, zachodnia i północna część Rynku została wyłożona płytami granitowymi. 24 września 1866 roku odbyło się na prudnickim rynku świętowanie zwycięskiego powrotu 6 Pułku Huzarów z wojny prusko-austriackiej, a 3 września 1870 roku celebrowano wzięcie do niewoli Napoleona III. W 1896 roku wzniesiono gmach Urzędu Miejskiego w północnej pierzei.

31 marca 1903 roku Rynku był miejscem przywitania 57 Pułku Artylerii Polowej, zakwaterowanego w mieście. Na początku XX wieku jedna z restauracji na Rynku oferowała projekcje filmów. Od 27 czerwca do 2 lipca 1925 roku na Rynku organizowano zabawy i koncerty muzyczne z okazji 700-lecia miast Biała i Głogówek. W latach 30. XX wieku w kamienicy Weidingerów mieścił się gabinet dentystyczny Antoniego Błaszczyńskiego, a w południowej części wschodniej pierzei działały sklepy obuwnicze i jubilerskie.

W trakcie II wojny światowej na Rynku odbywały się parady wojskowe. Podczas bombardowania 17 marca 1945 roku, północna pierzeja Rynku wraz z Urzędem Miejskim została poważnie uszkodzona. Zniszczeniu uległa takżę kamienica z hotelem Goldenes Kreuz. Po wojnie, pod polską administracją, w rynkowych kamienicach urządzono m.in. wędliniarnię Stanisława Zgierskiego oraz Hotel Centralny. W latach 50. i 60. XX wieku większość starych kamienic na Rynku została wyburzona, pozostawiając tylko dwie.

W latach 1959–1963 Rynek doczekał się nowej zabudowy. Od początku lat 60. funkcjonowała tam restauracja „Arkady”, a przy tunelu w południowej pierzei uruchomiono pierwszy w Prudniku sklep samoobsługowy „SAM”, potocznie zwany „U Magdziarza”. W północnej pierzei wybudowano sklep „1001 drobiazgów” oraz sklep obuwniczy. W latach 60. i 70. XX wieku Rynek był miejscem organizacji obchodów świąt państwowych.

Do lat 90. XX wieku na Rynku działał sklep sportowy. W dawnej kamienicy Weidingerów ulokowano Związek Nauczycielstwa Polskiego oraz różnorodne sklepy. Na przełomie lat 90. i 2000. przeprowadzono szereg renowacji, w ramach których odnowiono ratusz, figurę św. Jana Nepomucena, fontannę oraz kolumnę maryjną.

Zabytki

Warte uwagi w Prudniku są zabytki, które stanowią nieodłączny element jego historycznego krajobrazu. Wśród obiektów wpisanych do wojewódzkiego rejestru zabytków znajdują się:

  • ratusz, 1840,
  • dom, Rynek 2 (d. 40), 1769,
  • dom, Rynek 3 (d. 41),
  • dom, Rynek 22 (d. 32),
  • dom, Rynek 25 (d. 2),
  • dom, Rynek 26 (d. 11).

Oprócz tego, do gminnej ewidencji zabytków zalicza się budynki usytuowane przy ulicy Rynek, które noszą numery 1 (ratusz), 2, 3, 4, 21, 22, 24, 25, 26.

Interesującymi obiektami zabytkowymi są również:

  • Kolumna Maryjna – barokowa, usytuowana w północno-zachodnim narożu Rynku, została wzniesiona w 1694,
  • Fontanna Habsburgów – barokowa, znajdująca się w północno-wschodnim narożu Rynku, powstała w 1696. Jest to najstarsza fontanna na Śląsku Opolskim,
  • Figura św. Jana Nepomucena – barokowa, zlokalizowana w południowo-wschodnim narożu Rynku, wzniesiona w 1733.

Wydarzenia

Co roku, w miesiącach czerwiec lub lipiec, prudnicki Rynek staje się miejscem pełnym energii i artystycznych wystąpień podczas plenerowej imprezy znanej jako Dni Prudnika. To wydarzenie, organizowane przez Prudnicki Ośrodek Kultury, gromadzi wielu mieszkańców i turystów. W ramach Muzycznego Finału Dni Prudnika odbywają się koncerty popularnych artystów, którzy reprezentują różne gatunki muzyczne, w tym rock, pop, hip-hop, poezję śpiewaną oraz muzykę taneczną. W programie wydarzenia znajdują się także występy lokalnych artystów związanych z Prudnikiem i okolicą.

Od roku 2014, aby uczcić pamięć Stanisława Szozdy, na Rynek przeniesiono metę wyścigu kolarskiego, który nosi nazwę Memoriał Stanisława Szozdy. Wyścig ten każdego roku przyciąga wielu uczestników i widzów, a poszczególne edycje często były finałowym wydarzeniem mistrzostw Polski w kryteriach ulicznych.

W 2007 roku, Rynek w Prudniku gościł pierwszą edycję Międzynarodowego Festiwalu Jazzowego, znanego jako Jazz Prudnik Festival. Z biegiem lat impreza przeniosła się do ogrodu Prudnickiego Ośrodka Kultury, gdzie kontynuuje swoją tradycję i przyciąga miłośników jazzu z różnych zakątków kraju.

Oprócz wydarzeń kulturalnych, Rynek w Prudniku stanowi również ważne miejsce dla lokalnych polityków. W obliczu nadchodzących wyborów, odbywają się tu spotkania z mieszkańcami, w trakcie których mają oni okazję poznać kandydatów. Wśród znanych postaci, które odwiedziły rynek, był późniejszy prezydent Polski Andrzej Duda, co świadczy o znaczeniu tego miejsca dla lokalnej społeczności.

Nawiązania i odniesienia w kulturze

W literaturze, rynek w Prudniku był tematem w powieści „Lato umarłych snów”, napisanej przez niemieckiego autora Harry’ego Thürka. Utwór ten ukazuje losy Niemców w Prudniku tuż po zakończeniu II wojny światowej, a w jego treści dostrzegamy obraz zniszczonego, powojennego Rynku.

W opisie przedstawiono plac, który kiedyś tętnił życiem, a w okresie wiosny był miejscem, gdzie lokalne rolniczki sprzedawały świeże warzywa. Teraz na tym terenie stały wozami konnymi polscy osadnicy przybyli ze Wschodu, którzy najwyraźniej czekali na zakwaterowanie. Na skraju placu, pojawili się pierwsi handlarze, oferujący różnorodne towary, jak tytoń, wódkę, a także herbatę i kostki cukru, które były nieco pokryte kurzem. To wszystko stanowiło pierwsze oznaki powrotu handlu.

Thürk zdradza również smutny obraz miasta poprzez wspomnienie o „zwęglonych ruinach” hotelu Goldenes Kreuz oraz „podziurawionym granatami” ratuszu, który w dalszym ciągu dominował w centrum Rynku. Dodatkowo, autor przywołuje obraz tunelu przebiegającego przez gmach Urzędu Miejskiego, który zdaje się być symbolem przetrwanych katastrof i straty związanej z wojną.

Oceń: Rynek w Prudniku

★★★★★
Średnia ocena:4.73 Liczba ocen:18